Prolog

Atë ditë kur kaloi Vjosën, së bashku me skuadrën partizane, e doli malit, për liri, ishte fillimviti 1943. Hektori nuk i kishte mbushur të 14 vjeçët. Nëna e tij, Margarita, një grua e dhimbsur, me tipare burrërore, e ndoqi pas, djalin e dytë, me lutjen që ai të kthehej, në shtëpi, se partizanë, përpara tij kishte dalë vëllai i madh- Koçua dhe motra –Leonorë. Ajo, vetë ishte aktiviste e Lëvizjes Nacionalçlirimtare, në terren. Por, Hektori e kishte ndarë mendjen dhe vijoi udhën e të parëve; doli partizan e u bashkua me çlirimtarët.

Lexo të plotë →

Emrin parashutë ( le ta quajmë kështu), pajisjen që lundron, në ajër, ia dha fizikani nga Franca – Lenorman. Ai, bashkoi dy fjalë: atë greke “ para”, e cila do të thotë: kundër dhe fjalën frënge “Chufe”, që do të thotë rënie. Të dyja formojnë togfjalëshin: “ kundër rënies”. Ky togfjalësh, i kuptimtë, pas evolucionit gjuhësor që pësoi, u quajt parashutë dhe e justifikoi destinacionin. Fizikani me emër, pas përpjekjeve të mënçura, përgatiti një parashutë, e cila ngjante me çadrën por që nuk palosej. Në vitin 1878, Lenorman, me parashutën që përgatiti, zbriti, publikisht, nga kulla e Observatorit të Parisit, në Monpelje. Vite më pas, më 1897, në Paris, aviatori Garneren, zbuloi parashutën e palosshme dhe, me të kreu një eksperiment me rrezikshmëri të lartë. Në prag të shekullit të nëntëmbëdhjetë, më 6 shtator, në gjysmën e parë të ditës, tregtari moskovit Fjodor Nikitin, demonstroi lundrimin ajror të një baloni të mbushur me ajër, në parkun Neskushov. Lexo të plotë →

Jeta e njeriut i përngjan një gare vrapuesish në një pistë vrapimi, me pengesa. Atletët garojnë me njëri-tjetrin, për të mbërritur në finish sa më parë të jetë e mundur. Në udhën e jetës, njeriu nxiton e vrapon,për të mbërritur diku e për të arritur diçka. Rrugëtimin, ai nuk e përshkon i vetëm. Në krah të tij garon fati, i cili i bëhet shok e mik dhe e përcjell e i vjen në ndihmë ose i bëhet pengesë duke ia bërë udhën të vështirë, në mos të pamundur. Lexo të plotë →

(Bashkbisedim, në mungesë, me rastin e përkujtimit të ditlindjes së tij)
 

Xake,

Po të drejtohem , kur nuk të kam pranë. E habitshme, por e vërtetë: Kur të dashurin tonë nuk e kemi më, mes nesh, çmojmë sa shumë e kemi dashur. Sidomos kur na ka ikur, aq papritur, si Ti. Riza, na mungon të gjithëve.Të gjithë të donim e na doje, shumë.Ti ishe i mirë, për të gjithë ne; familjarët, shokët e miqtë e shumtë që të janë mbledhur sot, për të të kujtuar e për të shprehur nderimin që kanë, për figurën tënde të ndritur. Buzëqeshja jote e çiltër, si e një fëmije, pa faj, do të na mungojë; zemra jote e madhe, e cila donte ti pushtonte e ti bashkonte gjithë njerëzit e mirë, për t’u falur dashuri, nuk rreh më. Atë që nuk e rrokte dot qenja jote humane, e eksploronte mendja jote e pamatë e horizonti yt, pa limit. Ikja jote e papritur më ka dhëmbur shumë. Jam përpjekur ta mbush humnerën që le pas, por ende nuk kam mundur e për këtë ndihem keq. Sa shpejt më mori malli, për ty o miku im i mirë? Sa i afërt më ishe por unë sa kohë ishje në jetë, nuk e kuptoja dot këtë gjë. Lexo të plotë →

Sa do të dëshiroja që muaji dhjetor të ishte pa ditën e fundit të tij. E kam marrë inat! Dikush mund të thotë: “ Qënke marrosur”! Jo, them unë, i vendosur,e këmbëngulës, në timen. E kam marrë inat atë ditë fundviti; jo më kot. Më mori, në udhën pa kthim, njërin nga miqtë e mi më të mirë: Riza Xhevdet Lahin, pilotin dhe eruditin e spikatur. Na iku Xakja ynë i mirë, pa kthim, pa na thënë as lamtumirë e pa e çliruar plotësisht, të gjithë dritën qëbartëte qënja e tij fisnike. Siç duket, miku im i mirë, u ndie ngushtë,në kuptimin e pamjaftueshmërisë, në mjediset tona, prandaj  përzgjodhi shoqërinë e yjeve. Se yll, yll ishte ai njeri; e çfarë ylli? Sa herë është i kthjellët moti, e retë nuk më pengojnë, dal e vështroj, lart, nga qielli i pamatë; dua të dalloj, mes yjve, cili është Xakja im por ata të gjithë ndriçojnë e janë të shkëlqyeshëm.Interesimi im , mbetet pa përgjigje. Këtë tit e përsërit sa herë diktoj transparence ajri, siç e dëshironte Ai, kur nisej në fluturim.

Lexo të plotë →

Jetët e njerëzve, janë të ndryshme; fati i tyre nuk është i njëjtë. Dikujt, gjithë jetën, nuk i thotë njeri: “Punë e mbarë”, por, për të punon fati. Një tjetër sakrifikon e rropatet, sa kohë është në jetë, por nuk e arrin dot atë që dëshiron. Në anët tona, për këtë të fundit (të pafatin), thonë: “Fati i tij, kushedi ku rrokullis gurë”! Nuk jam supersticioz e nuk u besoj fallxhoreve por, disa mesazhe që kanë mbërritur, deri tek ne, nga përvoja shumëvjeçare e njerëzve, i konsideroj. Lexo të plotë →

Ajo që dua t’ju dëftoj ka ngjarë dikur, larg në vite, por është e vërtetë. Shumëkush e ka dëgjuar, si ndodhi, por, është e mundur mos ta ketë të qartë e të saktë si ka ngjarë. Është një histori njerëzore, e vërtetë, e cila, mbasi rezultoi fatlume, u anashkalua, pa marrë jehonën e duhur. Dikush e nënçmoi, një tjetër e përçmoi apo e anatemoi, me keqdashje. Kish dhe të tjerë, të cilët u përpoqën ta linin në harresë, me qëllim që koha të mbulonte gjurmët dhe njerëzit mos ta mësonin të vërtetën. Pati dhe ndonjë orvatje për ta tjetërsuar ngjarjen, e për ti hyrë në pjesë tjetrit, dujke menduar se mund të merrnin meritat e protagonistit të vërtetë. Sido që dikush, apo shumëkush, me dashakeqësi u përpoq ti futej tjetrit në pjesë, historia bëri të sajën edhe pse me vonesë. Ky rrëfim bën pjesë në ato përpjekje që synojnë të nxjerrin nga skutat ku është futur, të vërtetën e vetme, mbi ngjarjen dhe protagonistin. Lexo të plotë →

Zanafilla e Aviacionit Shqiptar është diçka më e lashtë nga ajo që njihet si ditë e krijimit të aviaconit shqiptar. Djemtë e shqipes kanë nisur të fluturojnë, në aeroplanët e kohës, diku, nga përfundimi i Luftës së Parë Botërore e në veçanti, pas saj. Shkollë aviacioni, për të përgatitur pilotë, në vendin tonë, për shkak të kufizimeve të kohës, nuk kish, por, disa djem, me të dhëna të përshtatshme, të përzgjedhur me kujdes u dërguan në shkollat e aviacionit të vendeve të tjerë, si Austria, Franca, Italia, Gjermania, Rumania etj, nga ku erdhën të diplomuar pilotë. Dëshira për të patur aviacionin tonë, në Shqipëri  ka lindur, herët. Disa filantropë shkodranë, blenë, me shpenzimet e tyre, tre aeroplanë, të cilët u ulën e u ngritën nga fusha e Shtoit. Lexo të plotë →

Kam patur fatin e mirë dhe privilegjin e madh të kontrollohem , jo një herë, në fluturim, nga Babai i Aviacionit Shqiptar-i paharruari Niko Selman Hoxha.E kuptoj; kam qenë me fat, prandaj ndihem i privilegjuar. Emocionet më fillonin qyshse merrja vesh se do të fluturoja, kontroll, me kolonelin në kabinën e dytë.Mirëpo ai, veçse ishte i talentuar në profesion, ishte dhe “ shpirt njeriu “, si qënje humane. Kur kryeja detyrën në ajër, sipas ushtrimit, koloneli qendronte i qetë, vrojtonte por nuk më ndërhynte, siç bënte ndonjë kontrollues tjetër i bezdisur.Ai më linte të veproja e nuk përzihej në punët e mija. Madje nuk më fliste as nëpërmjet radios së brendshme S.P.U. Lexo të plotë →

Kur morëm udhën për në Moskë, më 26 gusht të vitit 1960, me një aeroplan të tipit Tu-104, nga aerodromi ushtarak i Rinasit, në bordin e aeroplanit ishin mjaft adoleshentë që u drejtoheshim shkollave sovjetike, per t’u bërë oficerë, në specialitete të ndryshëm. 36 djem, mbasi kishim kaluar në sitën e testeve ushtarako-mjekësore të kohës, shkuam në shkollën e aviacionit, në qytetin e Batajskut, qarku i Rostovit mbi Don. E kishim ndarë mendjen , për t’u bërë pilotë. Mes nesh që qëndronim disi të drojtur, ndoshta si pasojë e ndarjes me tanët; nga rrugëtimi ajror, të cilin e provonim për herë të parë apo ngaqë po shkonim larg, në dhe të huaj , 4 djem veçoheshin nga të tjerët. Ata ishin ish “ skënderbegas”; të katër me gjimnaz të përfunduar. Lexo të plotë →